కృష్ణా నదిలో పంటు నడిపేందుకు డ్రెడ్జింగ్ పేరుతో ఇసుక తవ్వే సంస్థకు అసలు అనుమతులు ఒక్క టన్నుకు ₹66 ధరతో విక్రయించేలా మంజూరయ్యాయి. కానీ ఆ తర్వాతి దశలో జిల్లా స్థాయి ఇసుక కమిటీ (DLSC) నుంచి ₹215 ధరతో అమ్ముకునేందుకు మార్గం సుగమం కావడంతో, ఆ సంస్థకు అనూహ్యంగా భారీ లాభాలు వచ్చాయి. దీని వెనుక రాజకీయ ఒత్తిళ్లు, లాబీయింగ్ పనిచేశాయని స్థానికంగా చర్చ జరుగుతోంది.
అనుమతుల అసలు ఉద్దేశ్యం
“కృష్ణా గోదావరి వాటర్‌వేస్‌” అనే సంస్థ, ఇబ్రహీంపట్నం (NTR జిల్లా) నుంచి వైకుంఠపురం (గుంటూరు జిల్లా) వరకు నది ప్రవాహంలో పంటు నడవడానికి అడ్డుగా ఉన్న ఇసుకను డ్రెడ్జింగ్ చేసి తీసేయాలని ఇండియన్ వాటర్‌వేస్‌కి దరఖాస్తు చేసింది.
- జలవనరుల శాఖ, గనులశాఖ ఈ ప్రతిపాదనను 2023 జూలైలో పరిశీలించాయి.
- ప్రభుత్వం అనుమతిస్తూ, తవ్విన ఇసుకను టన్నుకు ₹66 ధరకే విక్రయించాలని స్పష్టంగా పేర్కొంది.
ఇదే నిబంధన పాటిస్తే, డ్రెడ్జింగ్ ద్వారా వచ్చిన ఇసుకను విక్రయించిన డబ్బు గనులశాఖకు చేరేది లేదా ఉచితంగా సరఫరా చేయాల్సి ఉండేది.
వెనకతలపు లాబీయింగ్ – ధరలో మలుపు
అనుమతులు రాగానే, ఆ సంస్థ గుంటూరు జిల్లా స్థాయి ఇసుక కమిటీ (DLSC) నుంచి క్లియరెన్స్ కోసం దరఖాస్తు చేసింది. ఈ సమయంలో తెరవెనుక లాబీయింగ్ చేసి, రాజకీయ ఒత్తిడులు తీసుకొచ్చి, టన్నుకు ₹215 ధరకు విక్రయించుకునేలా ఆదేశాలు తెచ్చుకుంది.
దీంతో 2024 మార్చి మూడో వారం నుంచి 2025 జనవరి చివరి వరకు దాదాపు 7.70 లక్షల మెట్రిక్ టన్నుల ఇసుక తవ్వి అమ్ముకునేందుకు అనుమతులు పొందింది.
లెక్కలు చెబుతున్న వాస్తవాలు
- టన్ను ₹66 ధర ఉంటే మొత్తం ఆదాయం: ₹5.08 కోట్లు
- టన్ను ₹215 ధరతో అమ్ముకునే అవకాశం: ₹16.55 కోట్లు
- అదనంగా లాభం: ₹11.47 కోట్లు
అంటే ప్రభుత్వానికి రావాల్సిన లాభాలు లేదా ఉచిత సరఫరాగా వెళ్లాల్సిన ఇసుకను, ఒక ప్రైవేట్ సంస్థ అన్యాయంగా వాడుకుంటోందనే ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి.
తవ్వకాల్లో అక్రమాలు
- సంస్థ తుళ్లూరు మండలంలోని లింగాయపాలెం 1, 2, బోరుపాలెం ప్రాంతాల్లో డ్రెడ్జింగ్ ఇసుకను నిల్వచేసి విక్రయిస్తోంది.
- సరైన బిల్లులు ఇవ్వడం లేదు.
- లారీకి 18–20 టన్నులు లోడ్ చేయాల్సి ఉండగా, 30–35 టన్నుల వరకు లోడ్ చేస్తున్నారు.
- లారీ యజమానులు బిల్లు అడిగితే, అదనపు డబ్బులు చెల్లించాల్సిందేనని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.
- నది నావిగేషన్ ఛానల్‌కు అనుగుణంగా తవ్వకాలు జరగాల్సి ఉండగా, అడ్డగోలుగా తవ్వకాలు జరుగుతున్నాయి.
గత విధానం – ఇప్పుడు విరుద్ధం
2018లో ఇదే తరహా డ్రెడ్జింగ్ అనుమతులిచ్చినప్పుడు, నదిలో నుంచి తవ్విన ఇసుకను ఒడ్డున వేసి, గనులశాఖ ఆధ్వర్యంలో మాత్రమే విక్రయించారు. ఈ సారి మాత్రం నేరుగా ప్రైవేట్ సంస్థకు అమ్ముకునే హక్కు ఇచ్చారు. ఇదే ఇప్పుడు వివాదానికి కారణమైంది.
ప్రజల్లో ఆగ్రహం
ప్రజలు, లారీ యజమానులు ఈ వ్యవహారంపై అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు. “ప్రభుత్వానికి రావాల్సిన ఆదాయం ఒకే వ్యక్తి ఆధ్వర్యంలో నడుస్తున్న ఈ ఇసుక దందాలో మాయమవుతోంది” అని ఆరోపణలు చేస్తున్నారు.
