2025 సెప్టెంబర్ 17న పాకిస్తాన్ ప్రధాని షహబాజ్ షరీఫ్ తన సౌదీ అరేబియా పర్యటనలో అత్యంత కీలకమైన, వ్యూహాత్మక పరస్పర భద్రతా ఒప్పందాన్ని సౌదీ యువరాజు మహ్మద్ బిన్ సల్మాన్తో కుదుర్చుకున్నారు. ఈ ఒప్పందం కేవలం ఆ రెండు దేశాల భద్రతకే కాకుండా, పశ్చిమాసియా మరియు దక్షిణాసియాలో భద్రతా సమీకరణాలపై బలమైన ప్రభావం చూపనుందని నిపుణుల అభిప్రాయం.
ఒప్పందం కీలకాంశాలు:
- ఎవరైనా దేశం మీద దాడి చేస్తే, అది ఇరు దేశాలపై దాడిగా పరిగణించబడుతుంది.
- పరస్పర మద్దతుతో భద్రతా చర్యలు తీసుకుంటామని సంయుక్త ప్రకటనలో స్పష్టం చేశారు.
- అణ్వాయుధ దేశమైన పాకిస్తాన్, గల్ఫ్ దేశాల భద్రతకు కీలక భాగస్వామిగా ఎదగడానికి ఇది ఒక కీలక మెట్టు.
- ఇజ్రాయెల్ దాడుల నేపథ్యంతో ఖతార్లో నెలకొన్న ఉద్రిక్తతల అనంతరం ఈ ఒప్పందం మరింత ప్రాధాన్యం పొందింది.
భారత్ దృష్టికోణం: ఇబ్బంది లేదా హెచ్చరిక?
భారత విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ ఈ ఒప్పందాన్ని ఆలసించాల్సిన పరిణామంగా పేర్కొంది. “ఈ ఒప్పందం జాతీయ భద్రత, ప్రాంతీయ శాంతిపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుందో మేము అధ్యయనం చేస్తున్నాం” అంటూ స్పందించింది.
భారత రాయబారి తల్మిజ్ అహ్మద్ మాట్లాడుతూ, “ఇప్పుడే భారత్కు ఇది పెద్ద సమస్యగా అనిపించకపోవచ్చు. కానీ దీర్ఘకాలంగా చూస్తే ఇది భారత దౌత్యానికి మరియు వ్యూహాత్మక ప్రాధాన్యతకు ప్రమాదకర సంకేతం” అని చెప్పారు.
పశ్చిమాసియాలో పాకిస్తాన్ ప్రాధాన్యత పెరుగుతోందా?
పాకిస్తాన్ గల్ఫ్ ప్రాంతంలో తిరిగి ప్రముఖ పాత్ర పోషించనుందని అంతర్జాతీయ విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. ముక్తాదర్ ఖాన్ (యూనివర్సిటీ ఆఫ్ డెలావేర్) వ్యాఖ్యానిస్తూ – “పాకిస్తాన్ ఇప్పుడు సౌదీ నిధులు వాడుకుని అమెరికా ఆయుధాలు కొనగలదు. అణ్వాయుధ సాంకేతికతను పంచుకోగలదు. ఇది భారత్కు చాలా పెద్ద ఎదురు దెబ్బ అవుతుంది” అని అన్నారు.
తుర్కియే, చైనా, పాకిస్తాన్ — ఈ మూడు దేశాలు గల్ఫ్ భద్రతలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నాయని గుర్తుచేశారు.
సౌదీ – భారత్ సంబంధాలు: ఇబ్బంది తలెత్తుతుందా?
భారత ప్రధాని మోదీ సౌదీ అరేబియాతో అనుబంధాన్ని బలపరిచే ప్రయత్నాలు ఎన్నో సార్లు చేశారు. 2025 ఏప్రిల్లో కూడా మోదీ సౌదీ పర్యటనలో పాల్గొన్నారు. అయితే, ఇప్పుడు సౌదీ యువరాజు చేసిన ఈ ఒప్పందం, భారత్కు వ్యతిరేకమైన సంకేతంగా భావించబడుతోంది.
ప్రొఫెసర్ బ్రహ్మ చెల్లానీ వ్యాఖ్యానిస్తూ – “మోదీ పుట్టినరోజు నాటికి ఈ ఒప్పందం జరగడం ఎంతో వ్యంగ్యాత్మకం. ఇది వ్యూహాత్మకంగా భారత్ను పక్కన పెట్టే ప్రయత్నమే” అని ట్వీట్ చేశారు.
పాకిస్తాన్కు అణు భద్రతలో పైచేయి?
ఇప్పటికే పాకిస్తాన్ సౌదీ అరేబియాలో బలగాలను మోహరించడంతో పాటు, యెమెన్ సరిహద్దుల వద్ద కూడా మద్దతు ఇస్తోంది. గతంలో 1998లో జరిగిన పాకిస్తాన్ అణు పరీక్షల తర్వాత సౌదీ రక్షణమంత్రి నేరుగా అణు కేంద్రాలను సందర్శించిన విషయాన్ని గుర్తు చేస్తూ, ఇప్పటికీ పాక్షిక అణు భాగస్వామ్యం కొనసాగుతోందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ఒప్పందంలో భాగంగా సౌదీకి అణు భద్రతను కూడా పాకిస్తాన్ అందిస్తుందా? అనే ప్రశ్నకు సీనియర్ సౌదీ అధికారి స్పందిస్తూ, “ఇది సమగ్రమైన భద్రతా ఒప్పందం. ప్రతి అంశాన్ని కవర్ చేస్తుంది” అని తెలిపారు.
భారత్కు మౌనంగా ఎదురవుతున్న భవిష్యత్ సవాలు
విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ మాజీ కార్యదర్శి కన్వల్ సిబాల్ సోషల్ మీడియాలో రాసినట్లు:
“ఈ ఒప్పందం పాకిస్తాన్ సైన్యానికి సౌదీ డబ్బు, అమెరికన్ సాంకేతికతను అందించగలదు. ఇది సామరస్య భద్రతలో భారత్కు తీవ్రంగా తలనొప్పి” అని చెప్పారు.
భారతదేశం ఇప్పటికీ వ్యూహాత్మకంగా గల్ఫ్ దేశాలలో ఆమోదం పొందలేదని, కేవలం వాణిజ్య సంబంధాలకే పరిమితమైపోయిందని నిపుణులు వ్యాఖ్యానిస్తున్నారు.
నివ్వడి పరిష్కారం లేదా వ్యూహాత్మక బలహీనత?
భారత్ గల్ఫ్ దేశాల పట్ల మితవాద, పట్టు లేని దౌత్యం చేపట్టిందనే విమర్శలు ఎక్కువవుతున్నాయి. పశ్చిమాసియాలో చోటు చేసుకుంటున్న అనేక పరిణామాల్లో భారత్ గోచరించకపోవడం, వ్యూహాత్మక వైఫల్యంగా అభివర్ణిస్తున్నారు
ముగింపు: ప్రపంచ శాంతికి కొత్త ముప్పు?
ఈ ఒప్పందం కేవలం పాకిస్తాన్-సౌదీ అరేబియా ద్వైపాక్షిక వ్యవహారంగా కాకుండా, భారతదేశ భద్రత, వ్యూహాత్మక ప్రాధాన్యత, ప్రాంతీయ శాంతి సమీకరణాలపై తీవ్ర ప్రభావం చూపే అవకాశాలు ఉన్నాయి. పాకిస్తాన్ తన అణ్వాయుధ మద్దతుతో, గల్ఫ్ దేశాల్లో చిత్తశుద్ధిని సంపాదించుకుంటే, అది భారత దౌత్యానికి పెద్ద పరీక్ష అవుతుంది.
