అమెరికా మాజీ అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ మరోసారి తన “అమెరికా ఫస్ట్” నినాదాన్ని ముందుంచుతూ భారత్‌పై వాణిజ్య సుంకాలు విధించగా, పాకిస్థాన్‌తో మాత్రం వ్యూహాత్మకమైన చమురు ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకున్నారు. ఒకవైపు భారత్‌ను “డెడ్ ఎకానమీ”గా అభివర్ణిస్తూ, భారత దిగుమతులపై 25% సుంకాలు ప్రకటించగా, మరోవైపు పాకిస్థాన్‌లో చమురు వెలికితీతకు అమెరికా సహకరించనుందని ప్రకటించారు. ఈ పరిణామాలు భారత్‌కు ఆర్థికంగా, రాజకీయంగా ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతాయన్నదే ఇప్పుడు ప్రధాన చర్చాంశం.
పాక్‌తో ట్రంప్ ఒప్పందం చర్చకు వస్తే, 2025 జులై 26న పాక్ విదేశాంగ మంత్రి ఇషాక్ దార్ అమెరికా విదేశాంగ కార్యదర్శితో సమావేశమై, రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలను పునరుద్ధరించేందుకు బీజం వేశారు. ఇది యూఎస్-పాక్ ట్రేడ్ డీల్‌కు ఆరంభం అయ్యింది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం, పాకిస్థాన్‌లోని సింధూ బేసిన్‌లో ఉన్న చమురు, గ్యాస్ వనరులను అమెరికా సాయంతో వెలికితీయనున్నారు.
అయితే వాస్తవంగా పాకిస్థాన్‌లో చమురు నిల్వలు ఎక్కువగా లేవు. 2016 నాటికి అక్కడ 353.5 మిలియన్ బ్యారెళ్ల స్టాక్ మాత్రమే ఉంది. ఇది ప్రపంచంలో 52వ స్థానం మాత్రమే. అలాగే, రోజుకు పాక్‌కి అవసరమైన చమురు సుమారు 5.5 లక్షల బ్యారెళ్లు కాగా, దేశీయ ఉత్పత్తి కేవలం 88,000 బ్యారెళ్లు మాత్రమే. అంటే దాదాపు 85% చమురును పాక్ దిగుమతి చేసుకుంటోంది. ఈ నేపథ్యంలో అమెరికా సాయంతో చమురు వెలికితీయాలన్నది పాక్ ప్రణాళిక.
ట్రంప్ వ్యూహం వెనుక రాజకీయ, భౌగోళిక, ఆర్థిక కారణాలున్నాయని నిపుణుల అభిప్రాయం. పాకిస్థాన్‌కి ఇప్పటికే చైనా భారీగా పెట్టుబడులు పెట్టిన విషయం తెలిసిందే. “చైనా-పాకిస్థాన్ ఆర్థిక కారిడార్ (CPEC)” ద్వారా గ్వాదర్ పోర్ట్, చమురు శుద్ధి కర్మాగారాలు, గ్యాస్ పైపులైన్లలో 65 బిలియన్ డాలర్లకుపైగా చైనా పెట్టుబడులు పెట్టింది. దీంతో పాక్ చైనా శిబిరానికి దగ్గరవుతోంది. దీనిని తిప్పి పెట్టేందుకు ట్రంప్ పాక్‌తో ఒప్పందం ద్వారా దయ్యాదిని తమ శిబిరంలోకి లాగాలన్న ఉద్దేశం స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది.
ఇక భారత్‌పై ట్రంప్ విధించిన 25% టారిఫ్‌లు, దేశాన్ని డెడ్ ఎకానమీగా పిలవడం వాణిజ్య పరంగా తీవ్ర దెబ్బే. భారత్ ఇప్పటికే అమెరికాకు వాణిజ్య పరంగా పెద్ద భాగస్వామిగా ఉంది. కానీ ఈ విధానంలో ట్రంప్ భారత ప్రాధాన్యతను తక్కువగా చూసి, పాకిస్థాన్‌తో వ్యూహాత్మకంగా డీల్ కుదుర్చుకోవడం పలు అనుమానాలకు తావిస్తోంది.
ఇటు రష్యాతో భారత్ కుదుర్చుకునే ఒప్పందాలను లెక్కచేయబోనని అంటూనే, చైనాకు దగ్గరైన పాక్‌ను తమవైపు తిప్పుకునే ప్రయత్నం ట్రంప్ చేపట్టారు. ఇది ప్రపంచ గئو పాలిటిక్స్‌లో కీలకమైన మార్పులకే సంకేతమని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
తుది మాటగా, ట్రంప్ చర్యలన్నీ “అమెరికా ఫస్ట్” ప్రాథమిక లక్ష్యానికే అనుగుణంగా జరుగుతున్నప్పటికీ, దీని ప్రభావం భారత్‌కు వాణిజ్య పరంగా నష్టమే. అలాగే పాకిస్థాన్‌ను చైనా నుండి వేరుచేసే ప్రయత్నం geopoliticsలో కీలక మలుపుగా ఉండే అవకాశం ఉంది. ఇంధన వనరుల పట్ల అమెరికా ఆసక్తి, వాటిపై నియంత్రణ కల్పించుకోవాలన్న దీర్ఘకాల వ్యూహం భాగంగానే ఈ ఒప్పందం రూపుదిద్దుకుంది.
